Bạn có biết cơ chế tăng huyết áp như thế nào?

Cơ chế tăng huyết áp và các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình này sẽ làm ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe của người bệnh và những điều bạn cần biết, Vì thế hãy tham khảo cụ thể bài viết dưới đây nhé.

Khái niệm về huyết áp

Huyết áp là lực mà máu tác động lên thành động mạch khi tim bơm máu vào cơ thể. Huyết áp được đo bằng hai chỉ số:

• Huyết áp tối đa (huyết áp tâm thu): Đây là chỉ số đo áp lực trong động mạch khi tim co bóp và bơm máu đi khắp cơ thể.
• Huyết áp tối thiểu (huyết áp tâm trương): Đây là chỉ số đo áp lực trong động mạch khi tim nghỉ giữa các nhịp đập.
• Huyết áp bình thường được xác định là khoảng 120/80 mmHg. Nếu huyết áp của bạn liên tục cao hơn 140/90 mmHg, bạn có thể được chẩn đoán mắc bệnh tăng huyết áp.

Cơ chế tăng huyết áp

Tăng huyết áp xảy ra khi có sự thay đổi trong cơ chế kiểm soát huyết áp của cơ thể. Cơ thể có các hệ thống phức tạp để điều chỉnh huyết áp, bao gồm hệ thần kinh, hệ thống nội tiết và cơ chế tuần hoàn. Khi các cơ chế này bị rối loạn hoặc chịu tác động từ các yếu tố bên ngoài, huyết áp có thể tăng cao. Dưới đây là các yếu tố và cơ chế chính ảnh hưởng đến sự tăng huyết áp:

Tăng kháng lực mạch máu (Resitance Vessels)

Kháng lực mạch máu là lực cản mà máu gặp phải khi chảy qua các động mạch và tiểu động mạch. Khi các động mạch bị hẹp lại hoặc bị co thắt, kháng lực mạch máu tăng lên, làm huyết áp tăng theo. Sự hẹp động mạch có thể do một số nguyên nhân như:

• Mảng xơ vữa động mạch: Mảng xơ vữa hình thành do sự tích tụ của cholesterol và các chất béo trong thành mạch, làm giảm độ đàn hồi của mạch máu và gây hẹp lòng mạch.
• Co thắt mạch máu: Tình trạng co thắt các động mạch do sự kích thích của các chất như adrenaline hoặc các yếu tố viêm có thể gây tăng huyết áp.

Tăng lượng máu lưu thông (Cardiac Output)

Lượng máu được bơm bởi tim (cardiac output) có ảnh hưởng trực tiếp đến huyết áp. Nếu tim bơm máu với một lưu lượng lớn hơn bình thường, huyết áp sẽ tăng lên. Một số yếu tố có thể khiến tim bơm máu mạnh hơn hoặc nhanh hơn bao gồm:

• Tăng nhịp tim (tachycardia): Khi tim đập nhanh hơn, huyết áp sẽ tăng để đáp ứng với nhu cầu oxy của cơ thể.
• Tăng thể tích máu: Khi thể tích máu trong cơ thể tăng lên, ví dụ như khi cơ thể giữ nước hoặc khi có tình trạng xuất huyết kéo dài, huyết áp có thể tăng.
• Sử dụng thuốc kích thích: Các thuốc hoặc chất kích thích như caffeine, thuốc lá, và các loại thuốc giảm đau có thể làm tăng nhịp tim, từ đó làm tăng huyết áp.

Rối loạn hệ thần kinh tự chủ

Hệ thần kinh tự chủ có vai trò điều tiết huyết áp qua các phản xạ tự động. Hệ thần kinh giao cảm (sympathetic nervous system) chịu trách nhiệm tăng huyết áp khi cần thiết, trong khi hệ thần kinh phó giao cảm (parasympathetic nervous system) giúp giảm huyết áp.

• Kích hoạt hệ thần kinh giao cảm: Khi cơ thể bị stress, căng thẳng, lo âu hoặc gặp các tình huống khẩn cấp, hệ thần kinh giao cảm sẽ được kích hoạt, làm tăng nhịp tim và co thắt mạch máu, từ đó làm tăng huyết áp.
• Duy trì trạng thái căng thẳng kéo dài: Căng thẳng kéo dài có thể dẫn đến sự kích thích mãn tính của hệ thần kinh giao cảm, góp phần vào sự phát triển của bệnh tăng huyết áp.

Rối loạn các chất nội tiết (Hormones)

Các hormone cũng đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh huyết áp. Một số hormone có thể làm tăng huyết áp khi chúng được tiết ra quá mức hoặc có sự mất cân bằng.

• Hormone aldosterone: Aldosterone, một hormone được tiết ra từ tuyến thượng thận, giúp điều chỉnh sự cân bằng nước và muối trong cơ thể. Khi lượng aldosterone quá nhiều, cơ thể sẽ giữ nước và muối, làm tăng thể tích máu và từ đó tăng huyết áp.
• Hormone renin: Renin là một enzyme được tiết ra từ thận khi huyết áp giảm. Renin kích hoạt hệ thống renin-angiotensin-aldosterone, làm tăng huyết áp bằng cách gây co thắt mạch máu và giữ nước.
• Cortisol: Cortisol, một hormone liên quan đến stress, có thể làm tăng huyết áp khi tiết ra quá mức, đặc biệt trong tình trạng stress kéo dài.

Cách kiểm soát tăng huyết áp

Để kiểm soát huyết áp và ngăn ngừa tăng huyết áp, bạn cần chú ý đến các yếu tố sau:

Xem thêm: Tìm hiểu các loại lá uống hạ huyết áp dễ tìm nhất

Xem thêm: Tăng huyết áp nên uống gì để hạ nhanh và an toàn

• Duy trì cân nặng lý tưởng và tập thể dục đều đặn.
• Hạn chế ăn mặn và tăng cường chế độ ăn uống lành mạnh, giàu rau quả, chất xơ, và giảm bớt thực phẩm chứa chất béo bão hòa.
• Kiểm soát căng thẳng thông qua các phương pháp thư giãn như yoga, thiền, hoặc hít thở sâu.
• Kiểm tra huyết áp thường xuyên và tuân thủ chế độ điều trị của bác sĩ nếu đã mắc bệnh tăng huyết áp.

Cơ chế tăng huyết áp rất phức tạp, liên quan đến nhiều yếu tố như kháng lực mạch máu, nhịp tim, hệ thần kinh và hormone. Hiểu rõ các yếu tố này sẽ giúp bạn có cách phòng ngừa và kiểm soát huyết áp hiệu quả hơn.